Tyniec Mały w historii, wydarzenia dawne i niedawne

Tyniec Mały należy do najstarszych i najbardziej rozwijających się wsi gminy Kobierzyce. Położony jest w jej północnej części i graniczy od wschodu z Domasławiem, od południa z Żernikami Małymi, od zachodu z Małuszowem i Biskupicami Podgórnymi i od północy z Bielanami Wrocławskimi (z największym w Polsce centrum handlowo-usługowo-logistycznym) i Nową Wsią Wrocławską (gmina Kąty Wrocławskie). Tyniec Mały zamieszkuje około 1500 osób. Niegdyś wieś rolnicza wysokoprodukcyjna z racji dysponowania gruntami gruntami rolnymi w Polsce. Kiedyś było tu ponad sto rodzinnych gospodarstw rolnych, dzisiaj tylko kilka rodzin utrzymuje się wyłącznie z pracy na roli. Przemiany społeczno-gospodarcze w Polsce po 1990 roku, zmieniły oblicze Tyńca Małego. Dzisiaj trudno nazywać go wsią, gdyż powoli traci charakterystyczne cechy przypisywane wsi. Często nazywany jest miasteczkiem lub po prostu miejscowością. Na szczęście nie ma tu działalności produkcyjnej i wielkiego handlu. Tyniec M. posiada pełną infrastrukturę techniczną. Sieć wodną i kanalizacyjną, sieć gazową, wszystkie drogi publiczne mają trwałą nawierzchnię i są oświetlone. Przemyślana polityka kolejnych władz gminnych i przedstawicieli wsi, uchroniła miejscowość od nieuporządkowanej zabudowy, zapewniając mieszkańcom wysoki standard życia. Cała wieś ma dobrze opracowany miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Są tu podstawowe usługi dla mieszkańców oraz pełna infrastruktura społeczna: nowoczesna szkoła podstawowa z przedszkolem i piękną halą sportową, boisko Orlik, biblioteka szkolna i publiczna z czytelniami, ośrodek zdrowia, aptekę, bardzo dobrze wyposażona świetlica wiejska, filia Gminnego Centrum Kultury i Sportu (w Kobierzycach). Są tu trzy place zabaw dla dzieci i Lokalne Centrum Integracji Mieszkańców z płytą widowiskowo-taneczną, siłownią plenerową i placem zabaw dla dzieci (w trakcie urządzania). Wiele imprez integracyjnych odbywa się na Zielonym Dołku, w części parku podworskiego. Tyniec M. ma siedem stawów i jak na gminę o małej lesistości sporo zadrzewień i zakrzewień. Miejscowość konsekwentnie realizuje opracowaną przez siebie strategię rozwoju (w ramach Odnowy Wsi Dolnośląskiej), w związku z czym ma za sobą trzy projekty z pozyskaniem środków unijnych (Stowarzyszenie Nasz Tyniec Mały). W ciągu roku mieszkańcy i goście maja okazję uczestniczyć w wielu imprezach kulturalnych i integracyjnych, a główną z nich są Dni Tynieckie połączone z dożynkami i odpustem parafialnym, organizowane zawsze w drugą sobotę i niedzielę września. Obchody gromadzą rzesze przybyszów także z pobliskiego Wrocławia. Tyniec Mały ma własną gazetę i własny hejnał grany zawsze podczas wyjątkowych okazji, szczególnie w Dni Tynieckie. Napisał go Janusz Gargała, wieloletni radny i Sołtys wsi a także organista w tynieckim kościele.

Tyniec Mały to także parafia pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP. Kościół z XV/XVI wieku jest w tej chwili restaurowany ze znacznym udziałem finansowym wiernych. W tynieckim kościele znajduje się najstarsza w Polsce figura Matki Boskiej Fatimskiej, ufundowana w 1936 roku przez Marię Józefę von Ruffer, właścicielkę przedwojennego folwarku. Każdego trzynastego dnia od maja do października mają miejsce nabożeństwa fatimskie z procesją wokół kościoła. Najstarszym zabytkiem w Tyńcu Małym jest Kościół p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, z końca XV wieku (napis na fasadzie kościoła ABATH 1493). Zakończenie jego budowy nastąpiło prawdopodobnie w 1516 roku (data na sakramentarium). Świątynia późnogotycka orientowana z czworoboczną „krzywą” wieżą i przebudowaną współcześnie kruchtą. Parafia w Tyńcu M. istniała wcześniej, wg ksiąg ziemskich Księstwa Wrocławskiego z 1351 roku. Przed kościołem, na wzgórku stoi XV wieczna kamienna kapliczka pokutna, postawiona przez skazanego w miejscu zbrodni.

Przy ul. Domasławskiej stoi budynek mieszkalny z 1830 roku, gruntownie odrestaurowany z końcem lat 90-ych XX wieku. Ochroną konserwatora zabytków objęte są także: - budynek plebani przy ul. Kościelnej, - budynek świetlicy wiejskiej przy ul. Świdnickiej, rozbudowywany po wojnie kilkakrotnie. Przed 1945 r. była tam gospoda, po wojnie kolejno mieszkania, siedziba Gromadzkiej Rady, Ośrodek Zdrowia, Biblioteka, Świetlica Wiejska i kiosk Ruchu. Obecnie budynek służy mieszkańcom Tyńca M. jako świetlica. Jest tu także biblioteka i fryzjer a część budynku zajmują mieszkania. - budynek dawnej szkoły i przedszkola, przy ul. Kościelnej, w którym przed wojną był dom właściciela tartaku z częścią biurowa a po wojnie była szkoła i następnie przedszkole .Obecnie budynek jest własnością wspólnoty mieszkaniowej. - budynek mieszkalny przy ul. Kasztanowej 1, z przełomu XIX i XX w., rozbudowany w końcu lat 90. XX w przed wojną dom ogrodnika Elsnera, tuż po wojnie siedziba NKWD, od 1950 r. dom ogrodnika. - budynek mieszkalny wielorodzinny w zespole podworskim przy ul. Parkowej 25 - zespół budynków gospodarczych dawnego folwarku przy ul. Parkowej W 1939 roku Tyniec Mały (Tinz) liczył 649 mieszkańców. Pierwszymi polskimi osadnikami po wojnie byli przybysze spod Tarnopola, najczęściej żołnierze frontowcy ze swoimi rodzinami. Pierwsze zameldowania Polaków miały miejsce już w lipcu 1945 roku. Następna duża grupa 40 rodzin przybyła do Tyńca M. spod Łańcuta (z Husowa i Cierpisza). Sprowadzona przez profesora lwowskiego Wincentego Stysia, dawniej mieszkańca Husowa grupa miała za zadanie rozparcelować poniemiecki folwark (ok. 600ha) według koncepcji spółdzielni parcelacyjno-osadniczej, opracowanej przez profesora. Przez długie lata po wojnie liczba mieszkańców Tyńca M. nie przekraczała 600 osób. W chwili obecnej około 600 osób to dawni osadnicy i ich potomkowie, pozostali mieszkańcy są nowymi przybyszami po 1990 roku. W czerwcu 2006 roku mieszkańcy obchodzili jubileusz 800 lecia istnienia wsi. Tyniec Mały to bardzo dobrze zorganizowana, aktywna i pracowita wieś o ogromnym ludzkim kapitale. Wyróżnia się estetyką i czystością oraz pięknym ukwieceniem od wczesnej wiosny do późnej jesieni. Wszystko to dzięki bardzo pracowitym mieszkankom, w większości należącym do Stowarzyszenia Nasz Tyniec Mały.

Bliskość Tyńca Małego do dużego miasta nie sprzyjało zachowaniu bogato rosnących w średniowieczu lasów. Drzewa wyrąbywano na budulec, a żyzne ziemie zamieniano w pola uprawne, na których uprawiano zboża i len na zaopatrzenie Wrocławia. Tyniec M. należy do niewielu miejscowości w gminie Kobierzyce, gdzie pozostało nieco zbiorowości leśnych i zadrzewień śródpolnych. Najcenniejszym zadrzewieniem jest kompleks dawnego parku podworskiego z nasadzeniami XVIII i XIX wieku. Wiele drzew i krzewów znajduje się na liście Konserwatora Przyrody jako gatunki objęte ochroną: - cis pospolity (Taxus laccata) ok. 200- letnie okazy nad stawem przy ul. Leśnej - żywotnik zachodni (Thuja occientalis) – niewiele sztuk zachowało się: 1 nad stawem, kilka obok krzyża w parku - sosna limba (Pinus cembra)- kilka sztuk na końcu alejki grabowo- jaśminowej- wejście od ul. Kasztanowej - wiąz szypułkowy (Ulmus laevis) - klon zwyczajny (Acer platanoides) - jesion wyniosły (Fraksinus excelsior) - kalina koralowa(Viburnum poulus)

Dożynki, XI Dni Tynieckie, "Pieczony ziemniak"

Wrześniowe weekendy, czyli w sobota i niedziela, 10-tego i 11-tego września 2022r, oraz w sobotę 24 września ( "Pieczony ziemniak"), to dni w których odbyły się ważne dla tynieckiej społeczności XI-te Dni Tynieckie wraz z corocznie organizowanymi dożynkami. O przygotowaniach i programie pisaliśmy w poprzednich odsłonach tynieckiej strony internetowej.